ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԱՐՏԱՔԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՎՐԱՍՏԱՆՈՒՄ (2002-2016)

Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, İstanbul, Küre Yayınları, 2001, p. 178.

Թուրքիայի ԱԳՆ կայքում, Interview by Ahmet Davutoglu published in AUC Cairo Rewiew (Egypt) on Mar. 12 2012, http://www.mfa.gov.tr/interview-by-mr_-ahmetdavuto%C4%9Flu-published-in-auc-cairo-review-_egypt_-on-12-march-2012.en.mfa (07.09.2016)

Ahmet Davutoğlu, “Turkey’s Foreign Policy Vision: An Assessment of 2007”, Insight Turkey, Vol.10, No. 1 (January-March 2008), pp.77-96; Davutoğlu, “Principles of Turkish Foreign Policy”, p. 80. http://arsiv.setav.org/ups/dosya/9595.pdf (07.09.2016)

«Փափուկ ուժը» (Soft power) արտաքին քաղաքականության ռազմավարության հայեցակարգ է, որ ստեղծվել է ամերիկացի քաղաքագետ Ջոզեֆ Նայի կողմից: Այդ հայեցակարգի հիմքում ընկած է այն, որ հնարավոր է ոչ թե ռազմական ուժի կիրառության, այլ տնտեսական, մշակութային, գիտական, քաղաքական, մարդասիրական ծրագրերի և համագործակցությունների, հասարակական կազմակերպությունների, մշակութային կենտրոնների ակտիվ գործունեության, ԶԼՄ-ների միջոցով էական ազդեցություն ունենալ մյուս պետությունների, դրանց արտաքին քաղաքականության, այդ ոլորտում որոշում կայացնողների դիրքորոշման և նույնիսկ այդ պետությունների բնակչության տրամադրվածության և վերաբերմունքի վրա: Nye J. S., «Soft Power, Foreign Policy» No. 80, Twentieth Anniversary (Autumn, 1990), pp. 153-171, http://faculty.maxwell.syr.edu/rdenever/PPA-730-27/Nye%201990.pdf (18.09.2016)

Մանրամասն տե՛ս, Внешнеполитический дискурс ведущих субъектов турецкой политики (2010 – лето 2015 г.), Под ред. В.А. Аваткова Москва • 2015, с. 66, http://mgimo.ru/upload/iblock/561/LOCUS_Turkey_block.pdf (18.09.2016)

Մանրամասն տե՛ս, Bayrarm Balcı, Strengths and Constraints of Turkish Policy in the South Caucasus, Insight Turkey, 2014, http://carnegieendowment.org/ 2014/06/18/strengths-and-constraints-of-turkish-policy-in-south-caucasus-pub-55945 (18.09.2016)

Vahram Ter-Matevosyan, Cooperation paradigms in the South Caucasus Making sense of Turkish-Georgian relations, Varia, 2014. No. 4. pp. 103-125, https://eac.revues.org/689#tocto1n3 (18.09.2016)

M. Vindimian, Evolution of Turkish Foreign Policy towards Georgia; ISPI - Policy Brief; No. 196; September 2010, http://www.ispionline.it/it/documents/PB_196_2010.pdf (25.09.2016)

“Georgia: Hopeful President Pays First Official Visit to Turkey”, Radio Free Europe/Radio Liberty, 20 May 2004, at http://www.rferl.org/content /article/1052878.html (25.09.2016)

Eaton M., The Security of the Caspian Sea Region, Edited by Gennady Chufrin, Oxford, 2001, p. 96., http://books.sipri.org/files/books/ SIPRI01Chufrin/SIPRI01Chufrin05.pdf (25.09.2016)

Bodewig K., Economic and political transition in Georgia, A. GEORGIA'S RELATIONS WITH ITS NEIGHBOURS, http://www.natopa.int/default.asp?SHORTCUT=1171 (26.09.2016)

Турция передала военное оборудование ВС Грузии, 01.04.2009, https://ria.ru/defense_safety/20090401/166701085.html (26.09.2016)

NATO-Georgia Exercise 2016 Launched, 10.11.2016, Ministry of Defence of Georgia, official website, https://mod.gov.ge/c/news/nato-saqartvelo-scavleba-2016?lang=eng (26.09.2016)

-ին նախատեսվում են Ադրբեջան-Վրաստան-Թուրքիա համատեղ զորավարժություններ, http://razm.info/83539 (26.09.2016)

Kars - Tbilisi agreement, 01.02.2007, http://www.railwaygazette.com/news/singleview/view/kars-tbilisi-agreement.html (26.09.2016)

Diba Nigar Göksel, Turkey and Georgia: Zero-Problems?, Black Sea Trust for Regional Cooperation, June 2013, pdf. p. 1

Лариса Алексанян, ПОЛИТИКА «МЯГКОЙ СИЛЫ» ТУРЦИИ В ОТНОШЕНИИ ГРУЗИИ, Дипломатическая академия Министерства иностранных дел Российской Федерации. Москва, стр. 74

А.С. Джилавян, НЕООСМАНСКАЯ ДОКТРИНА И ГЕОПОЛИТИЧЕСКИЕ ИНТЕРЕСЫ ТУРЦИИ В ЗАКАВКАЗЬЕ И ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ, Вестник Российско-Армянского (Славянского) университета № 2, ЕРЕВАН 2014, с. 84.

Gürcu ve Türk Işadamlari derneği, http://www.gurtiad.ge/tr/Icerik.ASP?ID=191 (27.09.2016)

Vahram Ter-Matevosyan, նշվ. աշխ. pp. 103-125

MÜSİAD Gürcistan Ofisi Açıldı, 02.10.2015, http://www.musiad.org.tr/trtr/haberler/musiad-gurcistan-ofisi-acildi-732 (27.09.2016)

Vahram Ter-Matevosyan, նշվ. աշխ. pp. 103-125

General Population Census, NATIONAL STATISTICS OFFICE OF GEORGIA (GEOSTAT), http://geostat.ge/cms/site_images/_files/english /population/Census_release_ENG_2016.pdf (27.09.2016)

Иванов Владимир, РЕЛИГИОЗНОЕ ИЗМЕРЕНИЕ ПОЛИТИКИ ТУРЦИИ В АДЖАРИИ И ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ГРУЗИНСКОЙ ПРАВОСЛАВНОЙ ЦЕРКВИ, Центральная Азия и Кавказ, № 3 / том 14 / 2011, сс. 90-103, с. 92, http://cyberleninka.ru/article/n/religioznoe-izmerenie-politiki-turtsii-v-adzharii-ideyatelnost-gruzinskoy-pravoslavnoy-tserkvi (27.09.2016)

Vahram Ter-Matevosyan, նշվ. աշխ. pp. 103-125 28 TIKA 2012 Annual Report, Turkish Cooperation and Coordination Agency, ed. N. Yildiz, p. 24-25, http://www.tika.gov.tr/upload/oldpublication/tika2012AnnRep.pdf (28.09.2016)

Лариса Алексанян, ПОЛИТИКА «МЯГКОЙ СИЛЫ» ТУРЦИИ В ОТНОШЕНИИ ГРУЗИИ, Дипломатическая академия Министерства иностранных дел Российской Федера- ции. Москва, стр.74

TÜRKİYE –GÜRCİSTAN İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU, TürkiyeCumhuriyetiTiflisBüyükelçiliği, http://tbilisi.emb.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=254502(28.09.2016)

Yunus Emre Enstitüsü, http://www.yee.org.tr/tr/misyon (28.09.2016)

Batum'da Yunus Emre Enstitüsü Açılacak, haberler.com, 12 Aralık 2015, http://www.haberler.com/batum-da-yunus-emre-enstitusu-acilacak-7962872-haberi/ (28.09.2016)

Thomas Liles and Bayram Balci, GEORGIA, p. 12, https://spire.sciencespo.fr/hdl:/2441/1a4ocdgpim8lbb75p50g6q8uv8/resources/georgia2014-final-mb.pdf (12.10.2016)

Thomas Liles, Islam and Religious Transformation in Adjara, European Centre for Minority Issues (ECMI), February 2012, http://www.ecmi.de/uploads/tx_lfpubdb/ Working_Paper_57_En.pdf (12.10.2016)

Şenol Korkut, The Diyanet of Turkey and Its Activities in Eurasia after the Cold War, Acta Slavica Iaponica, Tomus 28, pp. 117‒139, p. 132. http://src-hokudaiac.jp/publictn/acta/28/06Korkut.pdf (12.10.2016)

Thomas Liles and Bayram Balci,, նույն աշխ., էջ 13

Ֆեթուլլա Գյուլենը «Հիզմեթ» կրոնական շարժման (Հայտնի է նաև Գյուլենական շարժում անունով) հիմնադիրն է: Նա համարվում է իսլամի քարոզիչ Սաիդ Նուրսիի հետևորդներից մեկը, ով Նուրջու կրոնական միաբանության հիմնադիրն է: Գյուլենի և նրա շարժման հիմնական նպատակը իսլամական և պանթյուրքական գաղափարների տարածումն է, ինչի համար ստեղծվել է կրթական կենտրոնների մեծ ցանց:

Vahram Ter-Matevosyan, նշվ. աշխ., pp. 103-125

Dakika dakika darbe girişimi - 15-16 Temmuz 2016, 16.07.2016, http://www.hurriyet.com.tr/dakika-dakika-darbe-girisimi-15-16-temmuz-2016- 40149409 (13.10.2016)

Georgia: Turkey Pushes to Close “Terrorist” Gülen School, 18 June, 2016, http://www.eurasianet.org/node/79721, (13.10.2016)

Վրաստանի ԱԳՆ կայքը, Georgian Deputy Foreign Minister Gigi Gigiadze has met the Ambassador of Turkey to Georgia , http://mfa.gov.ge/News (13.10.2016)

Переживут ли турецкие школы в Грузии конфликт Эрдогана с Гюленом? https://eadaily.com/ru/news/2016/07/29/perezhivut-li-tureckie-shkoly-v-gruzii-konflikterdogana-s-gyulenom, (14.10.2016)

Программа «360 градусов» телеканала «PalitraNews», 19 June, 2016, http://www.palitratv.ge/360degrees/75671-thoq-shou-q360-gradusiq-dadzabulobaregionshi-onlain-kazinoebis-problema.html (14.10.2016)

Gürcistan'da ilk Türk devlet okulu açıldı, 19.09.2016 http://aa.com.tr/tr/dunya/ gurcistanda-ilk-turk-devlet-okulu-acildi/648494 (14.10.2016)

Турецкая школа открылась в Батуми, 20.09.2016, на грузинском, http://www.interpressnews.ge/ge/regioni/397955-bathumshi-thurquli-skolagaikhsna.html?ar=A (15.10.2016)

Turkey Opens Unlicensed State School in Batumi, 23.09.2016, http://georgiatoday.ge/news/4720/Turkey-Opens-Unlicensed-State-School-in-Batumi (15.10.2016)

Комментария министра образования Грузии об открытие турецкой школы, на грузинском см.ალექსანდრე ჯეჯელავა: ბათუმში, თურქულ სკოლაში თავდაპირველად თურქეთის მოქალაქეები ისწავლიან, 23.09.2016, http://kvira.ge/282269 (15․10.2016),

Caucasus Research Resource Center, Cross-country datasets, http://caucasusbarometer.org/en/cross-country/ Caucasus Barometer 2015 Georgia dataset

Նշենք, որ Աջարիայում հետազոտություն կատարած երիտասարդները պատմեցին, որ Աջարիայում բավականին տարածված են մուսուլման-քրիստոնյա խառը ընտանիքները, որոնցում այդ երկու կրոնների ավանդույթներն ու սովորույթները հանդես են գալիս յուրահատուկ միահյուսմամբ, չնայած նրան որ համաձայն իսլամական օրենքի մուսուլման տղամարդը կարող է ամուսնանալ միայն այն կրոնի ներկայացուցիչների հետ, ովքեր հանդիսանում են «Գրքի մարդիկ» (Ahl al-Kitāb), օրինակ՝ քրիստոնյաների, հրեաների հետ, բայց կին մուսուլմանը չի կարող ամուսնանալ այլ կրոնի ներկայացուցչի հետ:

Հարցազրույց Աջարիայում դաշտային աշխատանքներ կատարած խմբի անդամների հետ, 09.09.2016, Երևան:

Грузины провели акцию против экономической экспансии Турции Аджарии, см. на груузинском, http://www.info9.ge/regionebi/156672-batumi-turqeti-ar-arisbatumsi-saprotesto-aqcia-gaimarta-.html?lang=ka-GE (23.10.2016)

Հարցազրույց Շոթա Ռուսթավելի Պետական համալսարանի ավագ գիտաշխատող Ռուսլան Բարամիձե հետ, 30.10.2016, Երևան:

Հարցազրույց Աջարիայում դաշտային աշխատանքներ կատարած խմբի անդամների հետ, 09.09.2016, Երևան:

Հարցազրույց Աջարիայում դաշտային աշխատանքներ կատարած խմբի անդամների հետ, 09.09.2016, Երևան:

Նշենք, որ 2010 թ. Բաթումիի Նիկո Բերձինիշվիլի ինստիտուտի իրականացրած կրոնական հաստատությունների ուսումնասիրությունների համաձայն՝ Աջարիայում կա 184 գործող մուսուլմանական կառույց, որից 119-ը մզկիթներ, 22 մզկիթատիպ կառույցներ, 15 աղոթքատեղիներ, 27 մեդրեսե, 1 մեդրեսեաղոթքատեղ : Thomas Liles, Islam and Religious Transformation in Adjara, European Centre for Minority Issues (ECMI), February 2012, http://www.ecmi.de/uploads/tx_lfpubdb/Working_Paper_57_En.pdf (23.10.2016)

Հարցազրույց Բաթումի քաղաքում ՀՀ նախկին հյուպատոս Արամ Գրիգորյանի հետ, 13.10.2016, Երևան:

Հարցազրույց Աջարիայում դաշտային աշխատանքներ կատարած խմբի անդամների հետ, 09.09.2016, Երևան:

Georgian Patriarchate Suggests Turkey Allow Services In Christian Churches In Return For Allowing A Mosque To Be Built In Georgia, Tbilisi, April 1, 2013 http://www.pravoslavie.ru/english/60586.htm, (25.10.2016)

Հարցազրույց Աջարիայում դաշտային աշխատանքներ կատարած խմբի անդամների հետ, 09.09.2016, Երևան:

Վրաստանի Ազգային վիճակագրական գրասենյակ, օտարերկրյա ներդրումներ, National Statistics Office of Georgia, http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2231&lang=eng (25.10.2016)