«ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ» ԱԾԽԱՋՐԱԾՆԱՅԻՆ ՀԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

##article.authors##

  • Հայկ Քոչարյան ԵՊՀ

##semicolon##

Իսլամական պետություն, ածխաջրածնային պաշարներ, ենթակառուցվածքներ, խողովակաշարեր, նավթ, գազ, Սիրիա, Իրաք

##article.abstract##

Հոդվածի նպատակն է ուսումնասիրել «Իսլամական պետություն» կազմակերպության (ԻՊ) վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում ածխաջրածնային պաշարներն ու դրանք սպասարկող ենթակառուցվածքները1 և վաճառքի շուկան: 2014 թ. հունիսի 29-ին ԻՊ-ը հայտարարեց իր վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում խալիֆայության ստեղծման մասին2 : ԻՊ-ի հետագա ռազմական ակտիվությունը և հարձակումները հնարավորություն տվեցին նրան ընդլայնելու իր տարածքները՝ ընդգրկելով Սիրիայի հարավ-արևելքի և Իրաքի հյուսիս-արևմուտքի նշանակալի հատվածներ: Հետազոտության արդյունքները ներկայացնելու համար անհրաժեշտ է առանձին անդրադարձ կատարել ԻՊ-ի վերահսկողության տակ անցած սիրիական և իրաքյան տարածքներում առկա ածխաջրածնային պաշարներին (նավթ և գազ), սպասարկող ենթակառուցվածքներին (խողովակաշարեր, վերամշակման գործարաններ և պոմպակայաններ) և ստեղծված «սև շուկային»:

##submission.authorBiography##

##submission.authorWithAffiliation##

Պատմական գիտությունների թեկնածու է, ԵՊՀ Քաղաքակրթական և մշակութային հետազոտությունների կենտրոնի ավագ գիտաշխատող է և Արաբագիտության ամբիոնի դոցենտ: 2006թ.-ին պաշտպանել է «Ումմայի կարգավիճակն ու բնորոշումը Ղուրանում և վաղ իսլամական սկզբնաղբյուրներում» թեմայով թեկնածուական ատենախոսությունը: Գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը ներառում է ադապտացիոն գործընթացների ուսումնասիրումը ումմայում և Մերձավոր Արևելքում:

##submission.citations##

Հոդվածում քննարկվում են միայն վերամշակման գործարանները և մայրուղային խողովակաշարերը, քանի որ տեղեկատվության բացակայության պատճառով հնարավոր չէ ուսումնասիրել ավելի փոքր միավոր հանդիսացող բաշխիչ ցանցերի կարգավիճակը:

كلمة للشيخ المجاهد أبي محمد العدناني الشامي بعنوان - هذا وعد ه https://www.youtube.com/watch?v=y9E0ExjCEqY

Պետք է նշել, որ 2010թ. «ԱՄՆ Երկրաբանական հետազոտություն» (USGS) կազմակերպության զեկույցի համաձայն Լևանտի ավազանում առկա են խոշոր նավթային և գազային չուսումնասիրված պաշարներ: Նավթային պաշարները ավելի մոտ են գտնվում սիրիական տարածքային ջրերին, իսկ գազային պաշարները՝ Իսրայելի տարածքային ջրերին: Ավելի մանրամասն տես՝ USGS Assessment of Undiscovered Oil and Gas Resources of the Levant Basin Province, Eastern Mediterranean, March 2010, http://pubs.usgs.gov/fs/2010/3014/pdf/FS10- 3014.pdf (մուտք՝ 12.09.2014):

Rebels take largest Syria oilfield: activists, 22 November 2013, http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2013/11/rebels-take-largest-syria-oilfieldactivists-20131123151912731899.html (մուտք՝ 12.09.2014):

Hadid D., Islamic State Militants Seize Syria's Al-Tanak Oil Field, 7 April, 2014 http://www.huffingtonpost.com/2014/07/04/islamic-state-al-tanak-oilfield_n_5557935.html (մուտք՝ 12.09.2014):

Abdelaziz S., Group: ISIS takes major Syrian oil field, 3 July, 2014 http://edition.cnn.com/2014/07/03/world/meast/syria-isis-oil-field (մուտք՝ 12.09.2014):

Սույն տվյալը ներառում է նաև հարակից նավթահորերի հզորությունները և հաշվարկված է 2006թ. դրությամբ, քանի որ լուրջ ներդրումներ հայտնի չեն այդ հանքավայրը ընդլայնելու վերաբերյալ, ապա կարելի է կիրառել այս տվյալը միայն մոտավոր հաշվարկի համար: Ավելի մանրամասն տե՛ս The Changing Dynamics of Energy in the Middle East, in Two Volumes, ed by Greenwood Publishing Group, 2006, p. 308.

Մանրամասն տե՛ս محمد بلوط, من ينتج النفط السوري.. ولمن يذهب ثمنه؟ 2014/03/07 http://assafir.com/Article/1/359211 (մուտք՝ 12.09.2014):

The Oil Weapon in Syria, The Report of Syria Network For Human Rights, 17 September 2014 http://sn4hr.org/public_html/wp-content/pdf/english/Oil_fields.pdf (մուտք՝ 18.10.2014):

U.S. led coalition warplanes attack oil sites in Deir Ezzor, http://syriahr.com/en/2014/ 11/u-s-led-coalition-warplanes-attack-oil-sites-in-deir-ezzor/ (մուտք՝ 22.11.2014):

The regime troops take control over an oil well in Homs, 24 October, 2014, http://syriahr.com/en/2014/10/the-regime-troops-take-control-over-an-oil-well-inhoms/ (մուտք՝ 28.10.2014):

Սիրիայում նավթի արդյունաբերության միջին տվյալները 2008-2010թթ. ժամանակահատվածում կազմում է տարեկան 400 հազ. տակառ/օր: Տե՛ս ԱՄՆ Էներգետիկ Տեղեկատվության Ադմինիստրացիայի տվյալները Սիրիայի վերաբերյալ http://www.eia.gov/countries/country-data.cfm?fips=sy: (մուտք՝ 12.09.2014):

Country Analysis Brief: Iraq, US Energy Information Agency, 30 January, 2015, http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iraq/iraq.pdf (մուտք՝ 02.02.2015):

Մանրամասն տե՛ս Country Analysis Brief: Iraq, US Energy Information Agency, 30 January, 2015, http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iraq/iraq.pdf (մուտք՝ 02.02.2015):

Barich A., ISIL’s change of heart?, 12 November 2014 http://www.energynewsbulletin.net/storyView.asp?StoryID=826938572: Տե՛ս նաև Marcel V., ISIS and the Dangers of Black Market Oil, 21 July 2014, http://www.chathamhouse.org/expert/comment/15203#sthash.8TSFV5h9.dpuf (մուտք՝ 10.12.2014):

թ. Իրաքի իշխանություններն ավարտեցին մեծ ներդրումային ծրագիրը Համրինի հանքավայրում, որի հզորություններն այդ ժամանակ գնահատվում էին 276 մլմ. տակառ: Ավելի մանրամասն տե՛ս عبد هللا أحمد, تأهيل حقل عجيل النفطي في صالح الدين,2009.06.14 http://www.iraqhurr.org/content/article/1753984.html, (մուտք՝ 10.12.2014):

Roggio B., ISIS advances on oil fields in Salahaddin, Diyala, June 26, 2014, http://www.longwarjournal.org/threat-matrix/archives/2014/06/isis_advances _on_oil_fields_in.php (մուտք՝ 12.09.2014):

Country Analysis Brief: Iraq, US Energy Information Agency, 30 January, 2015, p. 6 http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iraq/iraq.pdf (մուտք՝ 02.02.2015):

Նույն տեղում: 21 ISIS Targets Kurdish Forces in Iraq, Seizes Oil Station, http://english.alakhbar.com/node/23522, հմմ. Al-Najar K., Lando B., Workers, oil field survive IS assault, Iraq Oil Report, 3 February, 2015, http://www.iraqoilreport.com/news/workersoil-field-survive-assault-14023/?utm_source=IOR%20Email%20Update%20Subscribers (մուտք՝ 05.02.2015):

Տես աղյուսակ 1, Country Analysis Brief: Iraq, US Energy Information Agency, 30 January, 2015, p. 5, http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iraq/iraq.pdf (մուտք՝ 02.02.2015):

Տես Cordesman A. H., Syria and the Least Bad Option: Dealing with Governance, Economics, and the Human Dimension, February 24, 2014, http://csis.org/files/ publication/140224_Syria_and_the_Least_Bad_Option_Report.pdf (մուտք՝ 12.09.2014):

Տե՛ս ԱՄՆ Էներգետիկ Տեղեկատվության Ադմինիստրացիայի տվյալները Սիրիայի վերաբերյալ http://www.eia.gov/countries/country-data.cfm?fips=sy: (մուտք՝ 12.09.2014):

Darwish M., IS-held oil fields in Syria targeted by international coalition’s strikes September 30, 2014, http://aranews.net/2014/09/held-oil-fields-syria-targetedinternational-coalitions-strikes/ (մուտք՝ 12.11.2014):

Mohamed Salih M.A., Economic Development and Political Action in the Arab World, Routledge, 2014, p 83.

Country Analysis Brief: Iraq, US Energy Information Agency, 30 January, 2015, p. 15 http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iraq/iraq.pdf (մուտք՝ 02.02.2015):

«Հիմնական նավթամուղը» Քարա Շուկ նավթային հանքավայրից ձգվում է մինչև Տարտուս մոտ 663 կմ: Հզոր.՝ 250 հազ. տակառ/օր, խողովակների տրամաչափ.՝ 18″ և 28″: Խողովակաշարերին վերաբերող տվյալները վերցված են http://www.theodora.com/pip

Երկար.՝ 890 կմ, հզոր.՝ 1400 հազ. տակառ/օր, խողովակների տրամաչափ.՝ 12″ և 16″:

Dinucci M., Oil and Pipeline Geopolitics: The US-NATO Race for Syria’s Black Gold, Global Research, April 07, 2013,http://www.globalresearch.ca/oil-and-pipelinegeopolitics-the-us-nato-race-for-syrias-black-gold/5330216 (մուտք՝ 12.09.2014):

Երկար.՝ 92 կմ, հզոր.՝ 100 հազ. տակառ/օր, խողովակների տրամաչափ.՝ 30″:

Country Analysis Brief: Syria, US Energy Information Agency, February 18, 2014, http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=SY (մուտք՝ 12.09.2014):

Country Analysis Brief: Iraq, US Energy Information Agency, 30 January, 2015, p. 9 http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iraq/iraq.pdf (մուտք՝ 02.05.2015):

Մանրամասն տե՛ս http://abarrelfull.wikidot.com/banias-refinery (մուտք՝ 12.11.2014):

Մանրամասն տե՛ս http://abarrelfull.wikidot.com/homs-refinery (մուտք՝ 12.11.2014):

CNPC reaches two agreements with the Ministry of Petroleum & Mineral Resources of Syria, 07 April 2008, http://www.cnpc.com.cn/en/nr2008/201211 /751131af392a4ea18a222c97b76fb4eb.shtml (մուտք՝ 12.09.2014):

Country Analysis Brief: Syria, US Energy Information Agency, February 18, 2014, http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=SY (մուտք՝ 12.09.2014):

Ալ-Տաբիա գործարանը մասնակի ռմբահարվել էր ԱՄՆ գլխավորած կոալիցիոն ուժերի գործողությունների ընթացքում: Մանրամասն տե՛ս US-led Syria strikes on IS hit entrance to main gas plant: NGO, 28 September 2014, http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Sep-28/272296-us-led-syriastrikes-on-is-hit-entrance-to-main-gas-plant-ngo.ashx#axzz3Ee82gxQv (մուտք՝ 12.09.2014):

Ministry Of Petroleum & Mineral Resources, Syrian Arab Republic, Public Private Partnership, October. 2009 http://www.syrianpppconference.org/sp/HEEngSufianAlAlao.pdf (մուտք՝ 12.09.2014):

Syria - Conoco Gas Plant under jihadist hands 22/11/13, http://www.liveleak.com/ view?i=0c6_1385242954#3tmp9BWQ9MoDLGt6.99 (մուտք՝ 12.09.2014):

Ministry of Petroleum & Mineral Resources, Syrian Arab Republic, Public Private Partnership, October. 2009 http://www.syrianpppconference.org/sp/HEEngSufianAlAlao.pdf (մուտք՝ 12.10.2014):

Syrian army regains control of oil wells captured by Islamic State, 06 November 2014 https://www.middleeastmonitor.com/news/middle-east/15131-syrian-army-regainscontrol-of-oil-wells-captured-by-islamic-state (մուտք՝ 08.11.2014):

Butter D., Fueling Conflict: Syria's War for Oil and Gas, 2 APRIL 2014, http://carnegieendowment.org/syriaincrisis/?fa=55195 (մուտք՝ 12.09.2014):

Տե՛ս աղյուսակ 3, Country Analysis Brief: Iraq, US Energy Information Agency, 30 January, 2015, p. 11 http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iraq/iraq.pdf (մուտք՝ 02.02.2015):

Iraq troops reach Baiji oil refinery besieged by IS, 18 November 2014, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-30103392 (մուտք՝ 22.11.2014):

Iraqi forces foil ISIL attack on Haditha oil refinery, 21 November 2014, http://alshorfa.com/en_GB/articles/meii/newsbriefs/2014/11/21/newsbrief-10 (մուտք՝ 22.11.2014):

Մանրամասն տե՛ս http://www.dailymail.co.uk/news/article-2816755/Wantedexperienced-oil-plant-manager-pay-140-000-p-send-CV-ISIS-Jihadists-advertisingskilled-professionals-man-failing-oil-fields-string-fatal-accidents.html: (մուտք՝ 12.11.2014): ԻՊ-ի վերահսկողության տարածքներում գտնվող քաղաքացիական մասնագետների և բնակչության իրավական կարգավիճակի վերաբերյալ հարցերին մանրամասն կարելի է ծանոթանալ Watkin K., Targeting “Islamic State” Oil Facilities, International Law Studies,Vol. 90, 2014, pp. 508-517. https://www.usnwc.edu/getattachment/4d347403-c433-4f63-838b351ef2c79827/Targeting--Islamic-State-Oil-Facilities.aspx (մուտք՝ 12.12.2014):

Տե՛ս Ջ. Լանդիսի հետ հարցազրույցը http://www.pri.org/stories/2014-09-16/isisselling-cheap-oil-its-enemies-syrias-government-kurds (մուտք՝ 16.09.2014):

Badran T., Minority report, 8 September 2014, https://now.mmedia.me/lb/en/ commentaryanalysis/562681-minority-report (մուտք՝ 16.09.2014): 54 HESCO-ի պաշտոնական կայքի նոր տարբերակում Ջ. Հասվանիի անունը բացակայում է, սակայն հին տարբերակում առկա էր: Մանրամասները տե՛ս http://www.zoominfo.com/CachedPage/?archive_id=0&page_id=6973685900&page_url= //www.hescoco.com/owners/4&page_last_updated=2014-01-25T08:13:39&firstName =George&lastName=Heswani (մուտք՝ 03.02.2015):

من هو جورج حسواني الذي ساعد باطالق الراهبات ؟ 10/03/2 http://all4syria.info/Archive/135879 (մուտք՝ 12.09.2014):

Տես HESCO-ի կողմից իրականացվող նախագծերը http://www.hescoco.com/projects (մուտք՝ 03.02.2015):

من هو جورج حسواني الذي ساعد باطالق الراهبات ؟ 10/03/2014 http://all4syria.info/Archive/135879 (մուտք՝ 12.09.2014):

Marcel V., ISIS and the Dangers of Black Market Oil, 21 July 2014 http://www.chathamhouse.org/expert/comment/15203#sthash.LzAXAOXj.dpuf (մուտք՝ 10.12.2014):

ԻՊ-ի վերահսկողության տարածքներից գնված նավթի տեղափոխման հարցում շրջանառվում է թուրք-ադրբեջանական «Պալմալի» ընկերության անունը: Տես Meyssan T., Jihadism and the Petroleum Industry, 23 June 2014, http://www.voltairenet.org/article184382.html (մուտք՝ 10.12.2014):

Ghogomu M., ISIS Is Making Nearly $100 Million Per Month Selling Oil. Who’s Buying It? September 22, 2014, http://thehigherlearning.com/2014/09/22/isis-is-makingnearly-100-million-per-month-selling-oil-whos-buying-it/ (մուտք՝ 15.11.2014):

Al-Khalid S., Here's How ISIS Keeps Selling So Much Oil Even While Being Bombed And Banned By The West, 25 October, 2014, http://www.businessinsider.com/r-islamicstate-keeps-up-syrian-oil-flow-despite-us-led-strikes-2014-10#ixzz3QJH0qrWg (մուտք՝ 10.11.2014):

Islamic State group sets out first budget, worth $2bn, Al-Araby al-Jadeed, 4 January, 2015, http://www.alaraby.co.uk/english/news/cfcffec9-d966-4f3d-8ffc-aa2ef16f9a5d #sthash.rrREQaUM.dpuf (մուտք՝ 05.01.2015): Ընդհանրապես ԻՊ-ի եկամուտների մասին ավելի մանրամասն տես Alami M., The Islamic State and the Cost of Governing, 4 September 2014, http://carnegieendowment.org/sada/index.cfm? fa=show&article=56534&solr_hilite= (մուտք՝ 10.11.2014):

##submission.downloads##

##submissions.published##

2015-03-28