«ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ»` ԱԿՈՒՆՔՆԵՐԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԽԱԼԻՖԱՅՈՒԹՅԱՆ ՀՌՉԱԿՈՒՄ

##article.authors##

  • Սարգիս Գրիգորյան ԵՊՀ

##semicolon##

Իսլամական Պետություն, ջիհադ, Աբու Մուսա ԱլԶարկավի, Աբու Բաքր Ալ-Բաղդադի, Իրաք, Սիրիա

##article.abstract##

2001թ. սեպտեմբերի 11-ին ԱՄՆ-ի դեմ իրականացված ահաբեկչական գործողությունները աննախադեպ էին իրենց բնույթով: Սեպտեմբերի 20-ին ԱՄՆ նախագահ Ջորջ Բուշ Կրտսերը Կոնգրեսում հանդես եկավ ուղերձով՝ վերոնշյալ ահաբեկչական գործողությունների մեջ մեղադրելով և պատերազմ հայտարարելով «Ալ-Կաիդա»-ին, համաշխարհային ահաբեկչությանն ու դրան սատարող պետություններին: Բուշի կողմից թիրախ հռչակվեցին «Ալ-Կաիդա» ահաբեկչական կառույցը, նրա ղեկավար շրջանակն ու անդամները, կազմակերպության և նրան հարող իսլամական ծայրահեղ արմատական կառույցների տեղակայման, ռազմական պատրաստության ճամբարները, ֆինանսավորման աղբյուրները1 : Ծավալված համաշխարհային ահաբեկչության դեմ պայքարի համատեքստում ԱՄՆ-ին միացած կոալիցիոն ուժերի թիրախն առաջին հերթին դարձավ «Ալ-Կաիդա»-ի ղեկավար շրջանակներին թաքստոց տրամադրած տալիբական Աֆղանստանը, որի դեմ ծավալված պայքարի արդյունքում «Տալիբան» շարժումն Աֆղանստանում հեռացվեց իշխանությունից:

##submission.authorBiography##

##submission.authorWithAffiliation##

Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի հայ-քրդական առնչությունների բաժնի գիտաշխատող է, արաբագետ: Մասնագիտական հետաքրքրությունները ներառում են
մերձավորարևելյան, հյուսիսաֆրիկյան, կենտրոնասիական տարածաշրջանային քաղաքականությունը, իսլամական արմատականության և ծայրահեղականության արդի զարգացումները, ինչպես նաև Մերձավոր Արևելքում քրդական հիմնախնդրի նոր միտումները:

##submission.citations##

թ. սեպտեմբերի 20, Բուշ Կրտսերը պատերազմ է հայտարարում ահաբեկչությանը https://www.youtube.com/watch?v=_CSPbzitPL8 (մուտք՝ հուլիսի 19, 2014թ.):

Bonney R.‚ Jihad from Quran to bin Laden, New York: Palgrave Macmillan. pp. 359-364.

Lia B., Hegghammer Th., “Jihadi Strategic Studies-The alleged al-Qaida policy study preceeding the Madrid bombings”, Studies in Conflict and Terrorism, 27 (5), SeptemberOctober, 2004. pp 355-375 (Տե՛ս նաև`Ուսամա բեն Լադենին հասցեագրված նամակը, Աբոդաբադի նամակներ, 14 սեպտեմբեր, 2006թ, SOCOM-2012-0000018, http://www.ctc.usma.edu/posts/letters-from-abbottabad-bin-ladin-sidelined (մուտք՝ սեպտեմբերի 30, 2013թ.):

«Հեռավոր թշնամին» իսլամական ծայրահեղ արմատականների համար մուսուլմանական աշխարհից դուրս հավանական հարձակման և ջիհադական պայքարի թիրախներն են, իսկ «մերձավոր թշնամին» մուսուլմանական աշխարհում առկա «անհավատ» վարչակարգերն են, իսլամական ծայրահեղ արմատական գաղափարները չկիսող մուսուլմանական հասարակականքաղաքական շերտերն են և այլն:

Batal al-Shishani M., Understanding Strategic Change in al-Qaeda’s Central Leadership after Bin Laden, Terrorism Monitor, The Jamestown Foundation, Volume IX, Issue 23, June, 2011, pp. 7-8.

As-Sūri A.M., Dʿūa al-Mqaūama al-Islāmīa al-ʿlāmīa, Dīsmbr 2004. http://archive.org/stream/Dawaaah/DAWH#page/n24/mode/2up (մուտք` ապրիլի 4, 2012թ.), Al-ʿdl S. Al-Īmn ua al-Istīḫbarāt, http://www.ansar1.info/showthread.php?t= 33433 (Մուտք`ապրիլի 4, 2012թ.). Տե՛ս նաև` McCants W., Abu Baqr Naji, The Management of Savagery, http://azelin.files. wordpress.com/2010/08/abu-bakr-naji-themanagement-of-savagery-the-most-critical-stage-through-which-the-umma-willpass.pdf, (մուտք` հուլիսի 16, 2013թ.).

Murad Batal al-Shishani, Understanding Strategic Change in al-Qaeda’s Central Leadership after Bin Laden, Terrorism Monitor, The Jamestown Foundation, Volume IX, Issue 23, June, 2011, p.

Տե՛ս նույն տեղում, էջեր 8-9

EBSCO Host Connection, History of the War on Terror, http://connection.ebscohost. com/us/war-terror/history-war-terror, (մուտք` հոկտեմբերի 12, 2014թ.)

Люди, Абу Мусаб Аль-Заркави, http://www.peoples.ru/state/criminal/ terrorist/abu_musab_al-zarkavi/ (մուտք՝ օգոստոսի 15, 2012թ.).

Աբու Մուսաբ ազ-Զարկաուին Հորդանանից էր: 1990-ական թթ. վերջում տեղափոխվեց Աֆղանստան, որտեղ հիմնեց ռազմական ճամբար և իր կողմից ղեկավարվող «Ջունդ աշ-Շամ» իսլամական ծայրահեղ արմատական կառույցը, որը հետագայում վերանվանվեց «Աթ-Թաուհիդ ուա ալ-Ջիհադ» (Միաստվածություն և Ջիհադ) խմբավորման: Տեղափոխվելով Իրաք ազԶարկաուիի կողմից գլխավորված կառույցը վերանվանվեց «Թանզիմ Կաիդաթ ալ-Ջիհադ ֆի Բիլադ ալ-Ռաֆիդայն» (Ալ-Կաիդա-ն երկու գետերի երկրում), Տե՛ս Riedel B., The Search for Al Qaeda: Its Leadership, Ideology, and Future (Washington D.C., Brookings Institution Press, 2010), p. 94.

Chehab Z., Iraq Ablaze: Inside the Insurgency, IB Tauris & Co, Cornwall, 2006, p. 8.

Առաջին ահաբեկչական գործողությունը օգոստոսի 7-ին Բաղդադում` Հորդանանի դեսպանատան մոտ տեղի ունեցած պայթյունն էր, որի հետևանքով զոհվեցին 17 մարդ, երկրորդը ՄԱԿ-ի ներկայացուցչության շենքի մոտ տեղի ունեցած պայթյունն էր, որի հետևանքով զոհվեցին 22 մարդ, իսկ վերջինը Նաջաֆում` Իմամ Ալիի մզկիթի մոտ տեղի ունեցած պայթյունն էր, որի հետևանքով զոհվեցին 95 մարդ, այդ թվում Այաթոլլահ Մուհամմադ Բաքիր ալՀաքիմը` Իրաքում իսլամական հեղափոխության բարձրագույն խորհրդի հոգևոր առաջնորդը (Տե՛ս Lister C., Profiling the Islamic State, Brookings Doha Center Analysis Paper, November, 2014, pp. 6-7, http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Reports/2014/11/profiling%20islamic %20state%20lister/en_web_lister.pdf (Մուտք՝դեկտեմբեր 1, 2014թ).

Kazimi N., Zarqawi’s Anti-Shia Legacy: Original or Borrowed?, Hudson Institute, 1 November 2006, http://www.hudson.org/research/9908-zarqawi-s-anti-shia-legacyoriginalor-borrowed-#BkMkToFoot2 (Մուտք՝ հունիսի 5, 2012թ.).

Zawahiri to Zarqawi, 9 July 2005, Global Security.org, http://www.globalsecurity.org/ security/library/report/2005/zawahiri-zarqawi-letter_9jul2005.htm, Libi to Zarqawi, 10 December 2005, Combating Terrorism Center at West Point, https://www.ctc.usma. edu/wpcontent/uploads/2013/10/Atiyahs-Letter-to-Zarqawi-Original.pdf (մուտք` հունվարի 14, 2013թ.).

BBC Russian.com, Досье: Абу Мусаб Заркави, http://news.bbc.co.uk/hi/russian /news/newsid_3683000/3683384.stm (մուտք՝ փետրվարի 12, 2013թ.).

Naval Postgraduate School, Al-Qaida in Iraq (AQI), Archived from the original, on 1 April 2007, http://web.archive.org/web/20070401114027/http://www.nps.edu/Library/ Research/SubjectGuides/SpecialTopics/TerroristProfile/Current/AlQaidaIraq.html. (մուտք` հոկտեմբերի 19, 2013թ.)

Levitt M., Declaring an Islamic State, Running a Criminal Enterprise, The Hill, 7 July 2014, http://thehill.com/blogs/pundits-blog/211298-declaring-an-islamic-state-runningacriminal-enterprise (մուտք` հուլիսի 10, 2014թ.).

Տե՛ս Դիռասա աս-Սթրաթիջիա: Դաուլա ալ-Իրաք ալ-Իսլամիա ուա Իսթրաթիջիա ալ-Մարհալա ալ-Կադիմա, http://www.hanein.info/vb/ showthread.php?t=158433, (մուտք` մարտի 23, 2013թ.)

Տե՛ս նույն տեղում: 21 Դրանք արտահայտվում էին ԻԻՊ-ի կողմից մարտավարական նոր գործողությունների տեսքով` սկսած Իրաքի տարբեր հատվածներում առկա բանտերի վրա հարձակումներից, մինչև իրաքյան մի քանի շրջաններում միևնույն ժամանակ (մեկ ժամվա տարբերությամբ) տասնյակ ահաբեկչական պայթյունների կիրառումը, որոնց հետևանքով հարյուրավոր զոհեր էին գրանցվում Տե՛ս FACTBOX, Security Developments in Iraq, August 15, Reuters, 15 August 2011, http://www.trust.org/item/?map=factbox-security-developments-in-iraq-august-15/. (մուտք` մարտի 12, 2014թ.).

Karam Z., Abdul-Zahra Q., Al Qaeda’s Nusra Front Leader Stays in Syria Shadows, Associated Press, 4 November 2013, http://www.thenational.ae/world/middle-east/alqaedas-nusra-front-leader-stays-in-syrias-shadows (Մուտք` մայիս 2, 2014թ.).

Caillet R, The Global Think Tank, The Islamic State: Leaving Al-Qaeda behind, December 27, 2013, http://carnegieendowment.org/ syriaincrisis/?fa=54017, (մուտք` հունվարի 24, 2014թ.).

Տե՛ս http://azelin.files.wordpress.com/2014/01/abc5ab-bakr-al-e1b8a5ussaync4ab-albaghdc481dc4ab-22god-knows-and-you-do-not-know22.mp3.

Նույնիսկ 2013թ. փետրվարի 3-ին «ալ-Կաիդա»-ի առաջնորդ Այման ազԶաուահիրին ուղերձով հանդես եկավ առ այն, որ «Իրաքում և Շամում իսլամական պետությունը» չի հանդիսանում «ալ-Կաիդա»-ի ճյուղավորումը Սիրիայում` կոչ անելով իսլամական խմբավորումներին դադարեցնել պայքարը միմյանց միջև, Տե՛ս http://azelin.files.wordpress.com /2014/02/al-qc481_idah-22onthe-relationship-of-qc481idat-al-jihc481d-and-the-islamic-state-of-iraq-and-alshc481m22.pdf, (մուտք` հուլիսի 6, 2014թ.):

Заявление Абу Халида ас Сури касательно ИГИШ, 21 января, 2014. www.youtube.com/watch?v=YiD0vQgyIxg. (մուտք` հունվարի 23, 2014թ.)

Մասնավորապես հեղինակավոր շեյխ Աբդալլահ իբն Մուհայսինին հունվարի 23-ին նոր «Ումմայի նախաձեռնությամբ» հանդես եկավ, որտեղ հակամարտող կողմերին կոչ արվեց դադարեցնել բախումներն ու վեճերի լուծման համար ստեղծել շարիաթական կոմիտե, որը պետք է կազմված լինի կողմերի համար ընդունելի ու այդ բախումներից հեռու մնացած փոքր իսլամական արմատական խմբերի կողմից առաջ քաշված 10 անդամներից և այլն: Տես Մուբադառա ալՈւմմա, Բի Աբդալլահ իբն Մուհամմադ ալ-Մուհայսինի, 21 января, 2014., https://www.youtube.com/ watch?v=rmYu5kr2zS0&feature=youtu.be. (մուտք հունվարի 23, 2014թ.)

New statement from the Islamic State of Iraq and al-Shām: Position on the Initiative of Shaykh al-Muḥaysinī, 27 January, 2014.,http://jihadology.net/2014/01/27/new- statement-from-the-islamic-state-of-iraq-and-al-sham-position-on-the-initiative-ofshaykh-al-mu%E1%B8%A5aysini/, (մուտք` հունվարի 29, 2014թ.)

Նման ատրիբուտներով վկայակոչվում էր նաև Աբու Բաքր ալ-Բաղդադիին նախորդած ԻԻՊ-ի առաջնորդ Աբու Ումար ալ-Բաղդադին, ինչը խոսում է այն մասին, որ կառույցը դեռ Իրաքում իր ակտիվ գործունեության ժամանակ հեռու գնացող նպատակներ ուներ (Տե՛ս Fishman B., Redefining the Islamic State: The Rise and Fall of Al-Qaeda in Iraq, National Security Studies Program Policy Paper, New America Foundation, August 2011, http://security.newamerica.net/sites/newamerica.net/ files/policydocs/Fishman_Al_Qaeda_In_Iraq.pdf>. (մուտք` հուլիսի 3, 2013թ.)):

ԻՇԻՊ-ը դրախտ է «Սև շուկայի» համար` վաճառելով Իրաքի և Սիրիայի նավթը, վաստակելով 3մլն. դոլար օրեկան շահույթ, Ալ-Միսր ալ-Յոում, Զայն ադ-Դին, ապրիլի 8, 2014թ., http://m.almasryalyoum.com/ news/details/494565 (մուտք` օգոստոսի 23, 2014թ.)):

"Baath" and "Naqshbandi" Militants wage assassinations campaign against leaders of ISIL organization in Diyala, 09 July 2014, http://english.shafaaq.com/index.php/ security/10463-baath-and-naqshbandi-militants-wage-assassinations-campaign-againstleaders-of-isil-organization-in-diyala, (մուտք` օգոստոսի 23, 2014թ.)

https://www.youtube.com/watch?v=BTiqYjulJik&feature=youtu.be 33 Մզկիթում ուրբաթօրյա կեսօրի աղոթքի ժամանակ իմամի կողմից արտասանվող ճառ:

First Appearance of ISIS leader Abu Bakr Al Baghdadi (English Subtitles), 5 июля 2014, https://www.youtube.com/watch?v=VOORW63ioY0.(Մուտք` հուլիսի 6, 2014թ.)

##submission.downloads##

##submissions.published##

2015-03-28