Քաղաքական ակտիվության ներուժը Եգիպտոսում նախքան «Արաբական գարունը» (ըստ Արժեքների համաշխարհային հարցման (WVS) 2008 թ. տվյալների)

Abstract

2011 թվականին Եգիպտոսում տեղի ունեցած հեղափոխության/հեղաշրջման պատճառների մասին խոսելիս վերլուծաբանները որպես կանոն շեշտում են դրանցից մի քանիսը` աղքատություն, մեծածավալ գործազրկություն, կոռուպցիա, ինչպես նաև Հոսնի Մուբարաքի երեսնամյա կառավարման ավտորիտար բնույթը: Թեև պատճառների լայն ներկապնակի մասին է վկայում նաև Թահրիրի ցուցարարների ամենահայտնի կարգախոսը` «Հաց, ազատություն, սոցիալական արդարություն», այնուամենայնիվ, մինչ օրս հստակ չէ, թե վերոհիշյալ պատճառներից ո՞րն էր ավելի ծանրակշիռ: Աղքատությամբ պայմանավորված հուսահատությունն էր արդյո՞ք Եգիպտոսի տարբեր քաղաքներում մարդկանց փողոց դուրս մղող որոշիչ ուժը: Գուցե աղքատությունը մասնակի՞ գործոն էր, իսկ ցուցարարներին առաջնորդող հիմնական պահանջները զուտ գաղափարակա՞ն էին: Գուցե գործոններից յուրաքանչյուրը հավասա՞ր կշիռ ուներ:

Այս հարցերին պատասխան տալու համար անհրաժեշտ է առնվազն տեղեկություններ ունենալ քաղաքական ակտիվություն ցուցաբերած մարդկանց սոցիալական պատկանելության և արժեքային կողմնորոշումների վերաբերյալ: (Ընդ որում, նման տվյալների ձեռքբերումը կարող է որոշակի բարդություններ առաջացնել` հաշվի առնելով ուսումնասիրվող երևույթի բնույթը:) Խնդրի լուծումներից մեկը, թերևս, մինչև 2011 թվականը Եգիպտոսում քաղաքականապես ակտիվ հասարակական շերտի ուսումնասիրումն է, քանզի հավանականությունը մեծ է, որ 2011 թ. իրադարձությունների մասնակիցները հենց այս շերտին պատկանող մարդիկ են: Նման հնարավորություն է ընձեռում 2008 թվականին Եգիպտոսում Արժեքների համաշխարհային հարցում (World Values Survey) նախագծի շրջանակներում իրականացված քանակական ուսումնասիրությունը, որը կարող է լույս սփռել եգիպտական հեղափոխության/հեղաշրջման ակտիվ մասնակիցների ով լինելու խնդրի, հետևաբար` նրանց գործողությունների հնարավոր դրդապատճառների վրա: