ISLAMIC STATE AND U.S. POLICY: ASSESSMENTS AND PERSPECTIVES OF AMERICAN RESEARCH INSTITUTIONS
Keywords:
Մերձավոր Արևելք, Իրաք, Սիրիա, «Իսլամական պետություն» խմբավորում, իսլամական ծայրահեղականություն, ահաբեկչական խմբավորումներ, ԱՄՆ արտաքին քաղաքականություն, ահաբեկչության դեմ պայքար, հակաահաբեկչությունAbstract
Islamic state of Iraq and Syria (ISIS) proclaimed itself as The Caliphate (shortening the title to Islamic State (IS)) over the areas of two countries Syria and Iraq on 29th of June, 2014. It threatens not only both countries but also potentially several other countries in the region. It creates new challenges for the U.S. foreign policy and need to transform and refresh the counterterrorsim plans to defeat this new type transnational Sunni Islamist insurgent and terrorist group. There is debate over the degree to which the Islamic State organization might represent a direct terrorist threat to the U.S. homeland or to U.S. facilities and personnel in the region. U.S.-led international responce emerged to the threat, which is multifaceted and includes coalition military strikes and assistance plans. This article shows the shifts and developments of US national security strategy in terms of counterterrorism and defeating the Islamic State group which emerged after the proclamaition of the Islamic State through analyses of the US official statements and showing the popular and important research centers debate over the issue.
References
Տե՛ս՝ Statement of the President on ISIL, September 10, 2014, տես՝ http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/10/statement-president-isil-1 (մուտք՝ 15.10.14):
Այս խմբավորումն ունեցել է բազմաթիվ ինքնանվանումներ՝ Իրաքի իսլամական պետություն (անգլերեն հապավումը՝ ISI), Իրաքի և Շամի իսլամական պետություն (անգլերեն հապավումը՝ ISIS), Իրաքի և Լևանտի իսլամական պետություն (անգլերեն հապավումը՝ ISIL), իսկ այժմ այն անվանվում է պարզապես «Իսլամական պետություն» (անգլերեն հապավումը՝ IS): Հոդվածում այս խմբավորման անվանվումը օգտագործվելու է «Իսլամական պետություն» ձևով, իսկ մեջբերումներում և ուղիղ խոսքում` տվյալ աղբյուրի օգտագործած տարբերակով:
Վերլուծության են ենթարկվելու 2014թ հունիս-դեկտեմբեր ամիսներին ԱՄՆ քաղաքական գործիչների ելույթները (օգտվելով Սպիտակ տան և Պաշտպանության նախարարության պաշտոնական կայքերից(, ինչպես նաև մի շարք հեղինակավոր վերլուծական կենտրոնների և քաղաքականության մշակման կարևոր ինստիտուտների (Council of Foreign Relations, Brookings Institute, Carnegie Endowment, Middle East Institute, RAND Corporation, The Washington Institute of Near East Policy, Congressional Research Service (CRS) Reports և այլն) հրապարակումները:
Ցանցերի երեք տեսակների մասին մանրամասն տես՝ Դ. Ա. Հովհաննիսյան, Պետությունը էլեկտրոնային-թվային դարաշրջանում. Հայաստանը և հայությունը որպես ցանցապետություն, Աշխատանքային տետրեր, Հայկական բանակ ռազմագիտական հանդեսի հավելված, 4 (16), 2010, էջ 46-58:
Այս մասին խոսում է նաև ԱՄՆ նախագահ Բ. Օբաման սեպտեմբերի 10-ի իր ելույթում: Տես՝ http://www.whitehouse.gov/blog/2014/09/10/president-obama-we-willdegrade-and-ultimately-destroy-isil: Ամերիկյան հետազոտական կազմակերպություններից Ռենդ Քորփորեյշընի (Rand Corporation) 2014թ. մի քանի հետազոտություններ վերաբերում են հենց այս խնդիրներին: Տես՝ Perspective: When Jihadis Come Marching Home: The Terrorist Threat Posed by Westerners Returning from Syria and Iraq, Brian Mickael Jenkins, 2014, http://www.rand.org/ content/dam/rand/pubs/perspectives/PE100/PE130/RAND_PE130.pdf, (մուտք՝ 15.10.14), Research Report: Spillover from the Conflict in Syria, An Assessment of the Factors that Aid and Impede the Spread of Violence, William Young, David Stebbins, Bryan A. Frederick, Omar Al-Shahery, 2014, http://www.rand.org/content/dam/rand/ pubs/research_reports/RR600/RR609/RAND_RR609.pdf, (մուտք՝ 14.10.14), Research Brief: The Conflict in Syria; Understanding and Avoiding Regional Spillover Effects, 2014, http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_briefs/RB9700/RB9785/ RAND_RB9785.pdf, (մուտք՝ 14.10.14), Testimony: Jihadist Sanctuaries in Syria and Iraq, Implications for the United States, Seth G. Jones, July 2014, http://www.rand.org/content/dam/rand/ pubs/testimonies/CT400/CT414/RAND_CT414.pdf, (մուտք՝ 15.10.14):
Հետազոտությունը ամբողջությամբ կարելի է ներբեռնել հետևյալ կայքից՝ http://www.cfr.org/peace-conflict-and-human-rights/preventive-priorities-survey2015/p33990?cid=nlc-news_release-news_release-preventive_priorities_survey-link2- 20141215 (մուտք՝ 16.12.2014):
թ. ԱՄՆ-ի կողմից կանխարգելման ենթակա կոնֆլիկտների առաջնահերթությունների տասնյակը հետևյալն է՝ Իրաքում ճգնաժամի ինտենսիվությունը, ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների նկատմամբ լայնամասշտաբ հարձակումները, ԱՄՆ-ի կարևորագույն ենթակառուցվածքների նկատմամբ կիբերհարձակումները, Հյուսիսային Կորեայի ճգնաժամի սաստկացումը, Իրանի վրա Իսրայելի նոր հարձակումների հնարավորությունը, Հյուսիս-չինական ծովում ռազմական բախումները, Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմի էսկալացիան, Աֆղանստանում աճող անկայունությունը և բռնությունները, Արևելյան Ուկրաինայում ռազմական գործողությունները, իսրայելապաղեստինյան լարվածության աճը: Տե՛ս՝ http://www.cfr.org/peace-conflict-andhuman-rights/cfr-survey-ranks-isis-threat-iraq-top-conflict-prevention-priority2015/p33996 (մուտք՝16.12.2014):
Տես՝Americans not happy with Obamas handling of ISIS, 8 October, 2014, http://www.cbsnews.com/news/americans-not-happy-with-obamas-handling-of-isis/ (մուտք՝ 12.10.2014); Fox News Poll: Voters say Obama waited too long to act against ISIS, approve of airstrikes, http://www.foxnews.com/politics/2014/10/15/fox-news-pollvoters-say-obama-waited-too-long-to-act-against-isis/ (մուտք՝ 20.10.2014 ); Huffpollster: Rising Approval for Obama’s Handling of ISIS, http://www.huffingtonpost.com/2014/10/01/obama-approval-isis_n_5912652.html (մուտք՝ 11.12.2014); 2014 Midterms: ISIS and the Campain Trail, http://www.brookings.edu/blogs/fixgov/posts/2014/10/30-2014-midterms-isis-campaignmccants (մուտք՝ 12.11.2014 ) և այլն:
Այս ծրագրի մասին տես՝ http://www.brookings.edu/about/projects/internationalorder-strategy/about, (մուտք՝ 10.09.2014):
Տես՝ Restraint or Preeminence in U.S. Grand Strategy? Discussion held by Katherine Elgin, 23, October 2014, http://www.brookings.edu/blogs/iran-atsaban/posts/2014/10/23-us-strategy-intervention-or-restraint-middle-east-isis (մուտք՝ 24.10.2014):
Անվան փոփոխության հետ կապված հետաքրքրական մանրամասներ տես` 'Global War On Terror' Is Given New Name, Scott Wilson and Al Kamen, March 25, 2009,http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/03/24/ AR2009032402818.html (մուտք՝ 15.09.2014):
Այս նույն քաղաքականության մաս է համարվում նաև Աֆղանստանում 2001թ.- ից սկսված և 2014 թ. վերջին ամերիկյան ռազմական առաքելության/պատերազմի ավարտը
Թեպետ ըստ պաշտոնական տեղեկատվության՝ 2014թ. դեկտեմբեր ամսին Իրաքի տարածքում 2600-ի է հասնում ամերիկյան ռազմական ներկայացուցիչների թիվը, թեև նրանց նպատակը ուղղակիորեն ռազմական գործողություններում մասնակցությունը չէ, այլև ուսուցանումը, խորհրդատվությունը, հետախուզական տեղեկատվության հավաքագրումը և այդ տեղեկատվության առավել արդյունավետ և կոալիցիոն ուժերի միջև օգտագործումը: Այս մասին մանրամասն տես` Obama Sends Resolution for Use of Force Against ISIL to Congress, By Jim Garamone, http://www.defense.gov/news/newsarticle.aspx?id=128167 (մուտք՝ 28.12.2014):
Իր ելույթներից մի քանիսում Օբաման նշում էր, որ 40-ից ավելի երկիր իրենց աջակցությունն են առաջարկել ԻՇԻՊ-ի դեմ լայնամասշտաբ գործողությունների մասնակցության համար, ուսուցանման, զենք մատակարարելու, հումանիտար աջակցության, օդային հարվածներ իրականացնելու համար և, որ ԱՄՆ-ը դաշնակիցների ներգրավման ուղղությամբ անընդհատ աշխատանքներ է իրականացնելու: Տես՝ Weekly Address: The World Is United in the Fight Against ISIL, September 20, 2014, http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/20/weeklyaddress-world-united-fight-against-isil, (մուտք՝ 15.10.14); Statement by the President on Airstrikes in Syria, September 23, 2014, http://www.whitehouse.gov/the-pressoffice/2014/09/23/statement-president-airstrikes-syria, (մուտք՝ 15.10.14):
Տես՝ Obama’s ISIS Strategy: Doomed Failure, հttp://nationalinterest.org/feature/ obamas-isis-strategy-doomed-failure-11585(մուտք` 02.11.2014):
Տես՝ Press Briefing by Press Secretary Josh Earnest, 9/12/2014, http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/12/press-briefing-press-secretaryjosh-earnest-9122014(մուտք՝ 13.09.2014):
Տես՝Kerry: U.S. not at war with ISIS, September, 11, 2014, http://edition.cnn.com/2014/09/11/world/meast/kerry-mideast-visit-isis/(մուտք՝ 12.09.2014); Kerry: Not a 'War,' But a 'Counter-Terrorism Operation'; Typical, Say Republicans, September, 12, 2014, http://www.cnsnews.com/news/article/susan-jones/kerry-not-war-counter-terrorismoperation-typical-say-republicans, (մուտք՝ 12.09.2014):
Բ. Օբամայի Ուեստ Փոյնթի ուղերձը տես՝ http://www.whitehouse.gov/the-pressoffice/2014/05/28/remarks-president-united-states-military-academy-commencementceremony(մուտք՝18.09.2014 ), http://www.brookings.edu/events/2014/06/19-iraq-incrisis(մուտք՝ 18.09.2014):
Ընտրությունները կոչվում են միջանկյալ, որովհետև անցկացվում են հերթական նախագահական ժամկետի կեսերին: Այսինքն, Բ. Օբաման կշարունակի նախագահել ևս երկու տարի՝ անկախ ընտրությունների արդյունքներից, սակայն դեմոկրատների մեծամասնություն լինելու պայմաններում Բ. Օբաման իր գործողությունների հաստատման առավել մեծ հնարավորություններ կունենա: Այս ընտրությունների արդյունքները նաև համարվում են գնահատական նախագահի պաշտոնավարման առաջին կեսի համար:
Ընտրությունների արդյունքում Հանրապետական կուսակցությունը Ներկյացուցիչների պալատում ստացել է 244 ձայն (հաղթանակի համար անհրաժեշտ է 218 ), իսկ դեմոկրատները՝ 180, իսկ Սենատում մեծամասնության համար նախատեսված 51-ի փոխարեն ստացել են 54:
Այս մասին տես՝ ISIS and the New Middle East Cold War, August 25, 2014. http://www.brookings.edu/blogs/iran-at-saban/posts/2014/08/25-isis-new-middle-eastcold-war(մուտք՝ 15.10.2014):
Այս տեսակետի կողմնակիցները համարում են, որ սիրիական ընդդիմադիր խմբավորումները, որոնք ընդդիմադիր էին ալ-Ասադի կառավարությանը շատ տարբեր գաղափարախոսական տեսլականներ են ունեցել իրենց հակաասադական գործողությունները իրականացնելու հարցում. յուրաքանչյուրն ունեցել է իր սեփական նպատակները՝ բռնության դեմ պայքար, սեփական իրավունքների պաշտպանություն, ինչպես նաև էմիրայություն կամ խալիֆայություն ստեղծելը:
The Mirage of the Arab Spring, Deal With the Region You Have, Not the Region You Want, Seth G. Jones, January/February, 2013,Foreign Affairs, http://www.foreignaffairs. com/articles/138478/seth-g-jones/the-mirage-of-the-arab-spring(15.10.2014):
Տես՝ Hillary Clinton: Assad regime dishonors Syria. February 26, 2012, http://www.cbsnews.com/news/hillary-clinton-assad-regime-dishonors-syria/ (մուտք՝ 19.09.2014):
Տես՝ Yasin K. Fawaz, In combating ISIS, Obama risks repeating Iraq mistakes, September 23, 2014, http://thehill.com/blogs/congress-blog/foreign-policy/218535-incombating-isis-obama-risks-repeating-iraq-mistakes, (մուտք՝ 15.10.2014); Robert W. Merry, Who Is More Responsible for the Rise of ISIS? Bush or Obama?, September 17, 2014, http://nationalinterest.org/feature/who-more-responsible-the-rise-isis-bush-orobama-11296, (մուտք՝ 15.10.2014):
Տես՝ Hillary Clinton: 'Failure' to Help Syrian Rebels Led to the Rise of ISIS, Interview by Jeffrey Goldberg, August 10, 2014, http://www.theatlantic.com/international/archive/2014/08/hillary-clinton-failure-tohelp-syrian-rebels-led-to-the-rise-of-isis/375832/(մուտք՝ 15.09.2014):
The Mirage of the Arab Spring, Deal With the Region You Have, Not the Region You Want, Seth G. Jones, January/February, 2013,Foreign Affairs, http://www.foreignaffairs. com/articles/138478/seth-g-jones/the-mirage-of-the-arab-spring(15.10.2014):
Մերձավոր Արևելքի և Հյուսիսաին Աֆրիկայի բաժնում արխիվային որոնման արդյունքում 2013 թ. նոյեմբեր ամսվա CFR-ի հրապարակումները և այլ կայքերից վերլուծությունների հղումների քանակը կազմում է 28, որից միայն մեկն է անդրադառնում Իրաքում քրդական իշխանությունների արձագանքին սիրիական քաղաքացիական պատերազմին, երեք հոդված՝ Իսրայելի շուրջ, մեկը՝ Եգիպտոսի, մեկը՝ Քաթարի, հինգը՝ Սիրիայի, և 17-ը Իրանի մասին, մասնավորապես միջուկային հարցի ենթատեքստում: Ըստ դեկտեմբեր ամսվա տվյալների՝ 18 հրապարակում է եղել, որից մեկական նյութ Լիբիայի և Կատարի մասին, երկուսը՝ Իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության, հինգը՝ Սիրիայի, երեքը՝ Իրանի, իսկ յոթը (ամենաշատը դեկտեմբեր ամսվա մեջ)՝ Եգիպտոսի մասին:
Բ. Օբամայի հայտարարությունը Իրաքի մասին տե՛ս՝ http://www.whitehouse.gov/photos-and-video/video/2014/08/07/president-obamamakes-statement-iraq (մուտք՝14.10.2014):
Խոսքը Իրաքի Սինջար լեռան մասին է, որտեղ 2014թ. օգոստոսի 3-ից սկսած սկսում են կուտակվել Սինջար նահանգում բնակվող եզդի փոքրամասնության ներկայացուցիչները (մոտավորապես 50000-60000) ԻՇԻՊ-ի հարձակումներից խուսափելու նպատակով, սակայն նրանք շրջափակման մեջ են հայտնվում ԻՇԻՊ-ի կողմից՝ մատնվելով սովի և ծարավի: Այս մասին տե՛ս տեսաձայնային տեղեկատվությունը՝ http://www.cnn.com/2014/08/10/world/meast/iraq-crisis/ (մուտք՝11.09.2014):
Բ. Օբամայի հայտարարությունը Իրաքի մասին տես՝ http://www.whitehouse.gov/photos-and-video/video/2014/08/07/president-obamamakes-statement-iraq (մուտք՝ 11.09.2014):
Տես՝ Statement of the President on ISIL, September 10, 2014, տես՝ http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/10/statement-president-isil-1 (մուտք՝ 15.10.14 ); Weekly Address: We Will Degrade and Destroy ISIL, September 13, 2014, տես՝ http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/13/weekly-addresswe-will-degrade-and-destroy-isil (մուտք՝ 15.10.14); Weekly Address: The World Is United in the Fight Against ISIL, September 20, 2014, տես՝http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/20/weekly-address-worldunited-fight-against-isil, (մուտք՝ 15.10.14); Statement by the President on Airstrikes in Syria, September 23, 2014, տես՝http://www.whitehouse.gov/the-pressoffice/2014/09/23/statement-president-airstrikes-syria, (մուտք՝ 15.10.14):
Ամերիկյան պայքարը գաղափարական ոլորտում ենթադրում է ԻՊ-ի իրական բնույթը բացահայտող գործողությունների ավելացում, հատկապես համագործակցություն կրոնական հեղինակությունների հետ, որոնք կաջակցեն ԻՊ-ի ոչ կրոնական հիմքերը բացահայտելու և աշխարհին հասանելի դարձնելու համար:
Տես՝ Statement of the President on ISIL, September 10, 2014, տես՝ http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/10/statement-president-isil-1 (մուտք՝ 15.10.2014):
Տես՝ Weekly Address: The World Is United in the Fight Against ISIL, September 20, 2014, տես՝http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2014/09/20/weekly-addressworld-united-fight-against-isil, (մուտք՝ 15.10.2014):
Տես՝ Jeffrey White, Syrian Air Force Operations: Strategic, Effective, and Unrestrained, 11 December, 2014, http://www.washingtoninstitute.org/policyanalysis/view/syrian-air-force-operations-strategic-effective-and-unrestrained, (մուտք՝ 15.12.2014); Jeffrey White, Train and Equip Not Enough for U.S.-Backed Syrian Rebels, 21 January 2015, http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/train-andequip-not-enough-for-u.s.-backed-syrian-rebels, (մուտք՝ 22.01.2015):
Տես՝ Max Boot, Defeating ISIS, Policy Innovation Memorandum No 51, http://www.cfr.org/iraq/defeating-isis/p33773 (մուտք՝05.12.2014); Assessing the Obama Administration’s Iraq-Syria Strategy, September 26, 2014, http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/09/26-pollack-assessing-obamaadministration-iraq-syria-strategy(մուտք՝ 28.09.2014), Testimony: Defeating the Islamic State, Ben Connable, September 2014, http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/ testimonies/CT400/CT418/RAND_CT418.pdf (մուտք՝ 05.12.2014):
Պաշտպանության քարտուղար Չակ Հագելի և ԱՄՆ Շտաբերի պետերի միացյալ կոմիտեի նախագահ՝ (Chairman of the Joint Chiefs of Staff) գեներալ Մարտին Դեմփսիի մամուլի բրիֆինգը, տես՝ Department of Defense Press Briefing by Secretary Hagel and Gen. Dempsey in the Pentagon Briefing Room, September 26, 2014, http://www.defense.gov/Transcripts/Transcript.aspx?TranscriptID=5508 (մուտք՝ 28.09.2014):
Տես՝ Phil Stewart, Exclusive: As easy targets thin, Syria air strikes by U.S. allies plunge, December 17, 2014, http://www.reuters.com/article/2014/12/17/us-mideast-crisis-syriastrikes-exclusiv-idUSKBN0JV2JB20141217 (մուտք` 18.12.2014):
Նշենք, որ այս տվյալները վերաբերում են դեկտեմբեր ամսվա առաջին կեսին, քանի որ տվյալները հրապարակվել են դեկտեմբերի 17-ին:
Այս մասին տե'ս Մերձավոր Արևելքի քաղաքականության մշակման Վաշինգթոնի ինստիտուտի (The Washingtin Institute for Near East Policy) վերլուծաբաններ Ջեֆֆրի Ուայթի http://www.washingtoninstitute.org/experts/view/ white-jeffrey, (մուտք՝ 20.12.2014), Մայքլ Այզենշտադի http://www.washingtoninstitute.org/experts/view/eisenstadt-michael (մուտք՝ 21.12.2014), Մայքլ Նայդսի http://www.washingtoninstitute.org/experts/view/knightsmichael (մուտք՝ 20.12.2014) և այլոց վերլուծությունները:
Քրդական փեշմերգայի ռազմական միավորներին զինելու, ռազմական և խորհրդատվական աջակցության ծավալների մասին տես ՝ The “Islamic State” Crisis and U. S. Policy, CRS Report, January 8, 2015, http://fas.org/sgp/crs/mideast/R43612.pdf, (մուտք՝ 15.01.2015):
Նույն տեղում 46 Տես՝ Dempsey Discusses Anti-ISIL Strategy at Senate Hearing, September 16, 2014, http://www.defense.gov/news/newsarticle.aspx?id=123175, (մուտք՝ 15.10.2014):
Մանրամասների համար տես՝ Shi’astan 1, Kurdistan 1, Sunnistan 0, Daniel Serwer, June 20, 2014, http://www.mei.edu/content/article/shiastan-1-kurdistan-1-sunnistan-0 (մուտք՝ 22.10.2014)
Բրուքինգսում պարբերաբար իրականացվող քննարկումներից մեկի ժամանակ քաղաքական խորհրդական և վերլուծաբան Քենեթ Փոլակի խոսքերը կարևոր են այս համատեքստում, «եթե հանում եմ քաղաքական խորհրդականի իմ գլխարկը և հագնում եմ վերլուծաբանի գլխարկս, ապա տեսնում եմ, որ իրականում ականատես ենք լինելու Իրաքի մասնատմանը»: Տես՝ Iraq in Crisis: What Options Does Washington Have? http://www.brookings.edu/events/2014/06/19-iraq-in-crisis (մուտք՝ 02.12.2014):
Տես՝ Kenneth M. Pollack, September 26, 2014, Asessing the Obama Administration’s Iraq-Syria Strategy, տես՝ http://www.brookings.edu/blogs/iran-at-saban/posts/2014/ 09/26-pollack-assessing-obama-administration-iraq-syria-strategy(մուտք՝ 27.09.2014):
Տես՝ Perspective: Getting to Negotiations in Syria, the Shadow of the Future and the Syrian Civil War, Paul D. Miller, 2014, http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs /perspectives/PE100/PE126/RAND_PE126.pdf (15.11.2014):
Տես՝ Will it Work? Examining the Coalition’s Iraq and Syria Strategy, October 8, 2014, http://www.brookings.edu/events/2014/10/08-iraq-syria-strategy, (մուտք՝ 12.10.2014):
Տես՝ President Obama interview with NBC News Meet the Press, September 6, 2014 http://fas.org/sgp/crs/mideast/R43612.pdf
Տես՝ Kerry: U.S. not at war with ISIS, September, 11, 2014, http://edition.cnn.com/ 2014/09/11/world/meast/kerry-mideast-visit-isis/ (մուտք՝ 12.09.2014):
Տե՛ս՝ Suzanne Maloney, In Obama's ISIS Speech, Iran Goes Unspoken: Ally, Adversary or Both? Septembet 11, 2014, http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/09/10- us-iran-isil-isis-coalition-obama-speech (մուտք՝15.11.2014); Iran's Supreme Scorn: True to Form, Khamenei Blasts US-Led Campaign against ISIS, Suzanne Maloney, September 16, 2014, http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/09/15-khamenei-supremeleader-isis-us-iran-cooperation (մուտք՝ 18.09.2014),
Տես՝ Shibley Telhami, Linking Iran and ISIS: How American Public Opinion Shapes the Obama Administration's Approach to the Nuclear Talks, December 5, 2014, http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/12/05-iran-america-isis-nucleardeal-public-opinion-linkage (մուտք՝ 15.12.2014):
Տես՝ Brookings Scholars Examine US Intervention in Iraq and Syria, October 13, 2014 http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/10/09-us-intervention-in-iraq-syriaagainst-isis (մուտք՝ 18.10.2014);
Տես՝ Luay al-Khateeb, How Iraq's black market in oil funds ISIS, August 22, 2014, http://edition.cnn.com/2014/08/18/business/al-khatteeb-isis-oil-iraq/ (մուտք՝ 25.10.2014(, Luay al-Khateeb and Eline Gordts, How ISIS uses oil to fund terror, September 27, 2014, http://www.brookings.edu/research/interviews/2014/09/27-isis-oilfunds-terror-alkhatteeb (մուտք՝ 25.10.2014, Charles Lister, Cutting off ISIS’ cash flow, October 24, 2014, http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/10/24-listercutting-off-isis-jabhat-al-nusra-cash-flow (մուտք՝ 25.10.2014(: ԻՊ-ի կողմից Իրաքի և Սիրիայի տարածքներում նավթային և գազային ենթակառուցվածքների տնօրինման և շահագործման խնդիրների վերաբերյալ տե՛ս Հայկ Քոչարյանի հոդվածը սույն տեղեկագրում:
